Samenvatting (Frans of Engels)
In België is er een gekend probleem van overconsumptie van slaapmiddelen (benzodiazepines). Een grote groep mensen blijkt ze dagelijks te gebruiken. Dit is verontrustend omdat overconsumptie van slaapmiddelen (benzodiazepines) niet alleen gepaard gaat met ernstige medische complicaties, maar ook hoge (sociale) kosten veroorzaakt door meer gebruik van het gezondheidszorgsysteem, verlies van productiviteit, inkorting van de levensduur en verlies van levenskwaliteit. In België kan een apotheker een slaapmiddel enkel afleveren als er een voorschrift wordt afgegeven. Hiervoor dient men voorafgaand een arts, meestal de huisarts, te raadplegen. Hoewel huisartsen het probleem van overconsumptie kennen, vinden ze het vaak moeilijk om hun patiënten te ondersteunen bij het stoppen met slaapmiddelen. Het doel van deze studie is twee huisarts-gestuurde strategieën te vergelijken. Deze worden beide gebruikt om patiënten, die gedurende minstens zes maanden dagelijks benzodiazepines innemen, aan te zetten tot stopzetting. In de eerste strategie wordt er standaardzorg geboden, in de tweede strategie doorlopen de patiënten een gemengd zorgtraject, waarin raadpleging bij de huisarts wordt afgewisseld met zelfstudie door de patiënt via een website. Eerder onderzoek toonde aan dat een dergelijk gemengd zorgtraject betere resultaten oplevert dan het louter geven van advies.
Samenvatting van de resultaten (lay language) |
---|
In dit project werd gemeten of blended care (letterlijk ‘gemengde zorg’ waarbij een traditionele consultatie wordt gecombineerd met informatie, advies en ondersteuning via een online platform) effectiever is dan de gebruikelijke zorg, (enkel de traditionele consultatie bij de huisarts), voor het stoppen van langdurig gebruik van slaapmedicatie (benzodiazepines of z-drugs) in de eerstelijnszorg. Blended care verschilde van de gebruikelijke zorg doordat huisartsen en patiënten de mogelijkheid kregen om te werken met een interactief e-learning programma. Dit programma was gebaseerd op cognitieve gedragstherapie voor slapeloosheid (CGTi), een psychotherapeutische benadering voor de behandeling van slapeloosheid. De studie vergeleek blended care en gebruikelijke zorg in een reële setting, namelijk in de huisartsenpraktijk. De individuele huisartspraktijk, en dus ook de patiënten, werd in een van de twee groepen geplaatst, waarbij ze al dan niet toegang hadden tot het interactieve e-learning programma. Om te bepalen of de behandeling succesvol was, werd gekeken hoeveel patiënten gestopt waren met het gebruik van slaapmedicatie en dit één jaar na de start van het afbouwprogramma. Patiënten die minstens zes maanden dagelijks slaapmedicatie gebruikten, konden aan de studie deelnemen. Tussen 23 mei en 20 december 2019 werden 1814 personen gescreend voor deelname, waarvan 50% voldeed aan de voorwaarden voor deelname en ook bereid was om deel te nemen. 99 huisartsen werden bij toeval toegewezen aan een van de twee behandelingen. Er namen 916 patiënten deel aan het onderzoek. Of patiënten erin slaagden te stoppen met hun slaapmedicatie werd beoordeeld door de patiënten en huisartsen te bevragen, en door te testen of de medicatie aanwezig was in een urinestaal van de patiënt. De patiënten werden gedurende een jaar gevolgd, waarbij drie urinestalen werden verzameld. Na 1 jaar werd het urinestaal van 727 personen (79%) verkregen. In beide groepen stopten een aantal patiënten met hun slaapmedicatie. Bijna 1 op de 5 (19%) van de mensen in de studie stopte met slaapmedicatie na een jaar in de studie (18% in de blended care groep en 20% in de routine zorg groep). Toegang tot het interactieve e-learning programma betekende niet dat meer personen stopten met hun slaapmedicatie dan in de groep met enkel de routinezorg van hun huisarts. Uit de interviews bleek dat motivatie, maar ook advies en follow-up door de arts belangrijk waren voor het stoppen met slaapmedicatie. Meer details over de studie zijn te vinden in het klinisch rapport, via de link rechts, zodra de studie is gepubliceerd. Of in de publicatie, ook beschikbaar via de link rechts. Mensen die aan de studie hebben deelgenomen, ontvangen rechtstreeks van hun huisarts een samenvatting van de resultaten. |
Title | The effectiveness of a blended care program for the discontinuation of benzodiazepines use for sleeping problems in primary care: a clustered randomized trial (KCE-17016) |
Participants (P) | Patients in primary care with chronic benzodiazepine (BZD) use for primarily sleeping indication |
Intervention (I) | An interactive e-learning programme delivered through a secured web-based platform for patients and general practitioners (GPs), blended with face-to-face contacts between the involved GP and patient. The e-tool provides psycho-education about sleep and sleeping disorders, sleeping medication and its associated risks, non-pharmacological alternatives and tapering of (z-)BZD. |
Control (C) | Patients will receive ‘usual care’ left at the discretion of the treating GP. GPs are expected to follow the Belgian guidelines as described in the most recent online version of “Anxiety, stress and sleeping problems A toolbox for general practitioners.” or “Sleeping pills and sedatives. How to assist your patients in the search for other solutions?” which are available both in French and Dutch. The recommended approach proposed in this toolbox typically involves education of the patient about the harmful effects of chronic (z-)BZD use and the alternatives, and advice to discontinue (z-)BZD use. |
Outcome (O) | Proportion of patients that discontinued (z-)BZD use at 12 months assessed by toxicological screening |
Trial Design | Cluster randomised trial at level of GP practice |
Sample Size | 1182 patients |
Trial duration | 20 months (FPI-CSR) |
Budget | €2.2 million (incl. VAT) |
Sponsor |
UZ Leuven |
Chief Investigator |
Prof. Dr. Catharina Matheï Academic Centre for General Practice, KU Leuven |
Trial coordinator |
Kristien Coteur |
Participating investigators |
120 GPs |
Protocol | View protocol BMJ Open |
Results | Download report View publication Sleep |
For timelines and recruitment, see dashboard
Investigator-led workstream 2017