Mattias Neyt, Frank Hulstaert
COCHRANE-OVERZICHT VAN REVIEWS
Roken is wereldwijd de belangrijkste te voorkomen oorzaak van ziekte en sterfte. In mei 2013 publiceerde de Cochrane Collaboration een overzicht van reviews over stoppen met roken met farmacologische ondersteuning.1 De belangrijkste vormen van farmacologische ondersteuning zijn nicotinevervangende therapieën (NVT), bupropion en varenicline. De doelstellingen van deze review waren onder andere:
- Wat zijn de resultaten met nicotinevervangende (mono- of combinatie)therapieën, bupropion en varenicline in vergelijking met placebo en met elkaar op het vlak van langdurige onthouding (minstens zes maanden)?
- Wat zijn de risico's op bijwerkingen en ernstige ongewenste effecten (SAE) van de verschillende behandelingen en zijn er gevallen waarbij de nadelen zwaarder wegen dan de voordelen?
Voor deze studie doorzocht men in november 2012 de Cochrane Database of Systematic Reviews (CDSR) in de Cochrane Library, en selecteerde men uitsluitend reviews van gerandomiseerde onderzoeken. De meeste studies richtten zich op volwassen rokers. De uitkomstmaat is een continue of langdurige onthouding (minstens zes maanden) vanaf het begin van de behandeling. De studie bekeek ook het optreden van ernstige ongewenste effecten ten gevolge van de behandeling. Aan de hand van een netwerk-meta-analyse vergeleek men het voordeel van elke behandeling met dat van de andere behandelingen en van een placebo. Varenicline en bupropion werden daarnaast ook vergeleken qua risico op ernstige ongewenste effecten.1 Bij een tweede netwerk-meta-analyse werden de NVT in vier subgroepen opgesplitst: pleisters, kauwgom, combinatietherapie en “andere” NVT (bv. inhalers, sprays, pillen en tabletjes). Een nicotinevervangende combinatietherapie bestaat gewoonlijk uit een pleister (trage vrijgave) in combinatie met een snelwerkend middel (bv. kauwgom of inhaler).
RESULTATEN
Werkzaamheid
Alle vormen van farmacologische ondersteuning hielpen meer mensen te stoppen met roken dan een placebo:
- Nicotinevervangende monotherapieën: odds ratio (OR) 1,84; 95% credibiliteitsinterval (CrI) 1,71 tot 1,99
- Nicotinevervangende combinatietherapieën: OR 2,73; 95% CrI 2,07 tot 3,65
- Bupropion: OR 1,82; 95% CrI 1,60 tot 2,06
- Varenicline: OR 2,88; 95% CrI 2,40 tot 3,47
Bupropion en NVT blijken even efficiënt te zijn (OR 0,99; 95% CrI 0,86 tot 1,13). Varenicline is efficiënter dan nicotinevervangende monotherapieën (OR 1,57; 95% CrI 1,29 tot 1,91) en dan bupropion (OR 1,59; 95% CrI 1,29 tot 1,96), maar niet efficiënter dan nicotinevervangende combinatietherapieën (OR 1,06; 95% CrI 0,75 tot 1,48). De combinatie NVTs overtroffen ook de monotherapieën.
Veiligheid
Bupropion houdt een risico op epileptische aanvallen in van ongeveer 1 op 1000/1500 gebruikers. Zowel voor bupropion als varenicline werd melding gemaakt van een verhoogd risico op neuropsychiatrische aandoeningen en voor Bupropion ook op cardio-vasculaire complicaties. De onderzoekers van de Cochrane review hebben hiervoor in de onderzochte studies echter geen aanduidingen gevonden.1
CONCLUSIE VAN DE COCHRANE-REVIEW
Farmacologische therapieën om te stoppen met roken (nicotinevervangende mono- of combinatietherapieën, bupropion en varenicline) “hebben in RCT's aangetoond dat ze de kans op rookstop verhogen. […] Nicotinevervangende combinatietherapieën en varenicline zijn even efficiënt. […] Het huidige bewijsmateriaal uit RCT's toont aan dat geen van de behandelingen ongewenste effecten veroorzaakt die van aard zijn om het gebruik ervan te beperken".1
ROOKSTOPMIDDELEN OP DE BELGISCHE MARKT
Bij wijze van referentie geven we hieronder de behandelingskosten en terugbetalingen voor deze producten in België. Prijsgegevens zijn afkomstig van het Belgische Centrum voor Farmacotherapeutische Informatie (www.bcfi.be) en het Rijksinstituut voor Ziekte- en Invaliditeitsverzekering (RIZIV, www.riziv.fgov.be).
- Varenicline (Champix®): €246,99 voor 12 weken (startpakket (11 x 0,5mg en 14 x 1mg) van €49,95 voor de eerste twee weken en 140 tabletten van 1 mg (€197,04) voor de overige 10 weken).
De ziekteverzekering betaalt onder specifieke voorwaarden één verpakking van 140 tabletten terug (remgeld ≤€14,5). De patiënt draagt bijgevolg €64,45 bij (startpakket en remgeld). - Bupropion (Zyban®): €128,14 voor ongeveer 9 weken (één startpakket van 30 tabletten van 150 mg (€42,20) en één verpakking van 100 tabletten van 150 mg (€85,94)).
Terugbetaling van één verpakking van 100 tabletten (remgeld ≤€14,5) enkel voor patiënten ouder dan 35 jaar met chronisch obstructieve longziekte (COPD) en onder specifieke voorwaarden. De patiënt draagt bijgevolg €56,70 bij (startpakket en remgeld). - NVT: Producten zijn in verscheidene vormen (kauwgom, tabletten, pleisters en inhalers) en van verschillende merken (Nicorette, Nicotinell en Niquitin) verkrijgbaar. Prijzen gaan van €7,10 (36 kauwgommen) tot €61,26 (21 pleisters) per verpakking.
Nicotinevervangende mono- en combinatietherapieën worden niet terugbetaald. De Stichting tegen Kanker biedt via “tabakstop/tabacstop” echter een financiële tussenkomst voor 6 weken nicotinevervangers aan, o.a. aan personen die een verhoogde verzekeringstegemoetkoming of een OMNIO-statuut hebben.2
Ter vergelijking: het kost in België ongeveer €400 om gedurende 10 weken elke dag een pakje sigaretten te roken.
REFERENTIES
1. Cahill K, Stevens S, Perera R, Lancaster T. Pharmacological interventions for smoking cessation: an overview and network meta-analysis. Cochrane Database of Systematic Reviews 2013, Issue 5. Art.No.:CD009329. DOI: 10.1002/14651858. CD009329.pub2
2. http://www.tabakstop.be/rokers/hoe-stoppen/op-welke-terugbetalingen-heb-je-recht
KCE has read for you is een samenvatting van een recent gepubliceerd hoogkwalitatief systematisch literatuuroverzicht of health technology assessment, dat relevant is voor het Belgische gezondheidszorgsysteem.
KCE has read for you is niet gebaseerd op onderzoek dat werd gevoerd door het KCE, maar de oorspronkelijke publicatie werd wel geëvalueerd en gecontextualiseerd door KCE-onderzoekers.
Meer details over de methodologie kan u vinden op de KCE-website.
Klik OM MEER TE LEZEN |
Dit document bevat
- De belangrijkste bevindingen uit de geëvalueerde publicatie
- Een contextualisering binnen het Belgische gezondheidssysteem
Het document bevat geen
- Aanbevelingen
- Gedetailleerde omschrijvingen
Betrouwbare oorspronkelijke publicatie
De methodologische kwaliteit van het systematisch literatuuroverzicht werd kritisch geëvalueerd met behulp van de AMSTAR tool.
Klik OM MEER TE LEZEN |